Ο Τζον Ντέιβινσον Ροκφέλερ (1839-1937) ήταν Αμερικανός βιομήχανος, φιλάνθρωπος και ένας από τους ισχυρότερους και πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο
Τα πρώτα χρόνια
Γεννήθηκε στο Ρίτσφορντ της Νέας Υόρκης και η οικογένεια του ήταν γερμανοεβραϊκής καταγωγής. Αρχικά εργάστηκε ως λογιστής σε μικρές επιχειρήσεις. Το 1863 ίδρυσε το πρώτο διυλιστήριο πετρελαίου στο Κλίβελαντ και το 1870 ίδρυσε την Στάνταρντ Όιλ Κόμπανυ (Standard Oil Company). Σταδιακά η εταιρεία του απέκτησε τον έλεγχο όλων των διυλιστηρίων του Πίτσμπεργκ, της Φιλαδέλφειας και της Βαλτιμόρης, έχοντας στα ταμεία της σε ρευστό περισσότερα από 40 εκατομμύρια δολάρια. Παράλληλα δραστηριοποιήθηκε και σε άλλους επιχειρηματικούς τομείς όπως τις μεταφορές, την σιδηρουργία, μεταλλουργία κ.α. Μέχρι το 1882 είχε καταφέρει να δημιουργήσει ένα από τα ισχυρότερα τραστ του κόσμου. Οι μέτοχοι όμως ξεκίνησαν δικαστική διαμάχη, και αφού κέρδισαν με δικαστικές αποφάσεις του 1882 και 1887, τον ανάγκασαν να διαλύσει την Standard Oil. Γρήγορα όμως κατάφερε να προσαρμοστεί στους αντιμονοπωλιακούς νόμους και να διατηρήσει στο ακέραιο την περιουσία του. Η άνοδος στην προεδρία των Η.Π.Α. του Θεόδωρου Ρούζβελτ συνέβαλε αποφασιστικά στο τέλος της αυτοκρατορίας του. Ύστερα από πολύχρονες δικαστικές διαμάχες το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάσισε, τον Μάιο του 1911, τη διάλυση της εταιρείας σε μικρότερες, οι οποίες θα έπρεπε να λειτουργούν ανεξάρτητα και ανταγωνιστικά η μία προς την άλλη.
Ίδρυμα Ροκφέλερ
Το 1913 αποσύρθηκε από τις επιχειρήσεις του και ίδρυσε, με αρχικό κεφάλαιο 500 εκατομμύρια δολάρια, το ίδρυμα Ροκφέλερ (Rockfeller Foundation) με σκοπό «την προαγωγή της ευημερίας της ανθρωπότητας στον κόσμο». Είχε προηγουμένως, το 1901, ιδρύσει το Ινστιτούτο Ροκφέλερ για ιατρικές έρευνες, προφανώς επηρεασμένος από την αρρώστια που τον ταλαιπωρούσε, την αλωπεκία. Επίσης είχε ιδρύσει το 1880 το κολέγιο Σπέλμαν στην Ατλάντα ενώ ήταν μεγάλος χορηγός του πανεπιστήμιου του Σικάγο. Σήμερα το ίδρυμα Ροκφέλερ είναι ένα από τα πλουσιότερα στον κόσμο με περιουσία άνω των 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Κριτική
Ο Ροκφέλερ κατά τη διάρκεια της ζωής του δέχτηκε πολλές κριτικές για τις μεθόδους που χρησιμοποιούσε προκειμένου να επιτύχει τον σκοπό του. Όπως αποδείχτηκε αργότερα μέσω της εταιρείας του είχε εξαγοράσει πολλούς δικαστές και πολιτικούς ενώ δεν ήταν λίγοι αυτοί που τον κατηγορούσαν για υπερβολικά σκληρή μεταχείριση προς τους χιλιάδες εργαζομένους του. Η μεγαλύτερη πολέμιος του ήταν η δημοσιογράφος Ιντα Τάρμπελ, η οποία κατάφερε με μια σειρά άρθρων να αποκαλύψει το μέχρι τότε κρυφό πρόσωπο του. Ο Τζον Ροκφέλερ δεν απάντησε ποτέ στις κατηγορίες της, απλώς φρόντιζε πάντα να λέει: «Αν πατήσω πάνω σε αυτό το σκουλήκι, θα τραβήξω απλώς την προσοχή του. Αν το αγνοήσω, θα εξαφανιστεί».
Ο μύθος και το τέλος
Ο Ροκφέλερ απέφευγε σε όλη του τη ζωή τις δημόσιες εμφανίσεις, έχοντας ως αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένας μύθος γύρω από το πρόσωπο του. Γενικά μπορεί να χαρακτηριστεί ως τσιγκούνης, αντικοινωνικός και μυστικοπαθής. Παρ' όλα αυτά, κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει το επιχειρηματικό του δαιμόνιο.
Απεβίωσε στις 23 Μαΐου του 1937 στο Όρμοντ Μπητς της Φλόριντα. Ήταν νυμφευμένος με την Λόρα Σελέστια Σπέλμαν και είχαν πέντε παιδιά από τα οποία κυρίως διακρίθηκε ο Τζον Ντέιβινσον τζούνιορ. Ο μετέπειτα κυβερνήτης της πολιτείας της Νέας Υόρκης & αντιπρόεδρος των Η.Π.Α. Νέλσον Άντριτς Ροκφέλερ ήταν εγγονός του.