ΤΑ 50 ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΩΤΕΡΗΣ ΚΑΙ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ (1830-1880)
α) ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
ΓΥΜΝΑΣΙΟ
ΙΕΡΑΤΙΚΕΣ ΣΧΟΛΕΣ
β) ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
γ) ΦΙΛΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ
ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Η εκπαίδευση στην Ελλάδα οργανώθηκε αμέσως μόλις συστάθηκε το βασίλειο, η μεν δημοτική με το διάταγμα 6/18 Φεβρουαρίου 1834, η δε μέση με το από 31 Δεκεμβρίου 1836/12 Ιανουαρίου 1837 διάταγμα.
Η δημοτική εκπαίδευση προβλέπονταν επταετής και υποχρεωτική.
Παρείχετο δε δια του δημοτικού σχολείου, αποτελούμενο από επτά τάξεις.
ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΝ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
• Στοιχεία της ελληνικής ανάγνωσης
• Γραφή
• Κατήχηση
• Αριθμητική
• Γνώση των κατά τους νόμους παραδεδεγμένων σταθμών και μέτρων
• Γραμμική ιχνογραφία και φωνητική μουσική
• Ει δυνατόν δε και στοιχεία της γεωγραφίας, της ελληνικής ιστορίας και εκ των φυσικών επιστημών τα αναγκαιότερα.
• Επίσης διδάσκονταν πρακτικώς η αγρονομία, η κηπουρική και κυρίως η δενδροκομία, η βομβυκοτροφία και η μελισσοτροφία.
Δια τα θήλεα προεβλέποντο ίδια σχολεία «όπου τούτο είναι δυνατόν».
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΔΗΜΟΔΙΔΑΣΚΑΛΩΝ
α) δάσκαλοι νομού και επαρχιών. Έπρεπε να έχουν πλήρεις γνώσεις ενός αρτίου διδασκάλου. Μισθός 100 δρχ.
β) δάσκαλοι δήμων α΄ και β΄ τάξης. Μπορούσαν να έχουν και λιγότερες γνώσεις. Μισθός 90 δρχ.
γ) δάσκαλοι δήμων γ΄ τάξης. Για την κατηγορία αυτή αρκούσε να γνωρίζουν ανάγνωση, γραφή, να αριθμούν ελεύθερα, να εξηγούν την κατήχηση, να γνωρίζουν «οπωσούν» φωνητική μουσική και να έχουν πρακτικές γνώσεις δενδροκομίας, αγρονομίας, κηπουρικής, βομβυκοτροφίας και μελισσοκομίας. Μισθός 50 δρχ.
ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ ΣΤΟΥΣ ΔΑΣΚΑΛΟΥΣ
«Ανέξοδος κατοικία και δύο στρέμματα τουλάχιστον κήπου ή καλλιεργησίμου γης προς επικαρπίαν τους».
Για κάθε μαθητή μηνιαίως, από το δημοτικό ταμείο,
10-50 λεπτά, τα οποία αποδίδουν στο δημοτικό ταμείο οι γονείς των μαθητών.
ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
ΣΥΝΕΣΤΗΘΗΚΑΝ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ ΤΡΙΩΝ ΒΑΘΜΩΝ
α) Η κατά δήμον αποτελούμενη από τον δήμαρχο, τον εφημέριο και 2-4 συμβούλους
β) Η επαρχιακή (υπέρ της πρώτης) αποτελούμενη από τον έπαρχο, τον ειρηνοδίκη, έναν κληρικό, έναν διδάσκαλο ελληνικού σχολείου και 2-4 πολίτες
γ) Η κατά νομούς (υπέρ των προηγουμένων) αποτελούμενη από τον νομάρχη, τον πρόεδρο του επαρχιακού δικαστηρίου και τον επίτροπο της επικράτειας, έναν ανώτερο κληρικό, έναν καθηγητή πανεπιστημίου ή γυμνασίου και 2-4 πολίτες
ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ
Δεν ήταν μόνον να επιθεωρούν τα σχολεία της δικαιοδοσίας τους και να υποδεικνύουν μέτρα για την βελτίωσή τους.
ΦΡΟΝΤΙΖΑΝ
Για την εφαρμογή του νόμου περί υποχρεωτικής φοίτησης
Για την εξεύρεση, συντήρηση και πλουτισμό του διδακτηρίου
Την παροχή αρωγής στους άπορους μαθητές
Την διοίκηση της περιουσίας του σχολείου
Είχαν δικαίωμα να παύσουν τον δάσκαλο
Η ΠΡΩΤΗ «ΑΚΑΔΗΜΙΑ»
Προς μόρφωση του διδακτικού προσωπικού των δημοτικών σχολείων συστάθηκε, στην Αθήνα, διδασκαλείο, το προσωπικό του οποίου αποτελούνταν από τον διευθυντή και δύο καθηγητές, εκ των οποίων ο ένας απαραιτήτως έπρεπε να είναι ιερωμένος.
Οι μαθητές γίνονταν δεκτοί σ΄ αυτό κατόπιν εξετάσεων.
Οι αριστεύοντες, μέχρι 12 κατ’ έτος, διορίζονταν υπότροφοι του κράτους, και λάμβαναν υποτροφία 30-40 δρχ. το μήνα.
Στο διδασκαλείο εξετάζονταν και όσοι , χωρίς να φοιτήσουν σ’ αυτό, επιθυμούσαν να διοριστούν διδάσκαλοι.
Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΤΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΕΙΟΥ ΗΤΑΝ ΣΥΓΧΡΟΝΩΣ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΗΣ ΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ, ΕΧΩΝ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΝΑ ΕΠΙΘΕΩΡΕΙ ΟΛΑ ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΚΑΙ ΝΑ ΥΠΟΒΑΛΛΕΙ ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΑΥΤΩΝ ΕΚΘΕΣΕΙΣ
ΜΕΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
ΑΠΟΤΕΛΟΥΝΤΑΝ ΑΠΟ ΔΥΟ ΕΠΑΛΛΗΛΟΥΣ ΚΥΚΛΟΥΣ: ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ KAI ΓΥΜΝΑΣΙΟ
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙO
ΣΚΟΠΟΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ
α) προπαρασκευή για το γυμνάσιο
β) παροχή αυτοτελούς μόρφωσης για όσους δεν είχαν πρόθεση να ακολουθήσουν ανώτερες σπουδές.
Αποτελούνταν από τρεις τάξεις. Στην α΄ τάξη γίνονταν δεκτοί μαθητές που είχαν ενδεικτικό προαγωγής δ΄ τάξης του δημοτικού σχολείου.
ΜΑΘΗΜΑΤΑ:
Η ελληνική (με παραλληλισμό της παλαιάς προς τη νέα),
κατήχηση και ιερά ιστορία,
γεωγραφία,
γενική ιστορία,
καλλιγραφία,
αριθμητική,
αρχή της φυσικής και της φυσικής ιστορίας,
μουσική και ζωγραφική,
γαλλική και αρχές της λατινικής (για όσους προορίζονταν για τα γυμνάσια)
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ
α) σχολάρχης (ήταν διδάσκαλος της γ΄ τάξης και διευθυντής του σχολείου. Μισθός 180 δρχ.).
β) διδάσκαλος β΄ τάξης (μισθός 150 δρχ.)
γ) διδάσκαλος γ΄ τάξης (μισθός 120 δρχ.)
Άπαντες έπρεπε να κατέχουν απολυτήριο γυμνασίου.
Καθήκοντα επιθεωρητή επί των ελληνικών σχολείων ασκούσαν οι γυμνασιάρχες.
ΓΥΜΝΑΣΙΟ
Σκοπός του ήταν η προπαρασκευή για τις ανώτερες επιστημονικές σπουδές.
Αποτελούνταν από 4 τάξεις, στις οποίες διδάσκονταν τα ίδια μαθήματα με τα των ελληνικών σχολείων, αλλά σε ευρύτερο και επιστημονικότερο κύκλο.
Στην α΄ τάξη γίνονταν δεκτοί κατόπιν εξετάσεων οι έχοντες απολυτήριο ελληνικού σχολείου.
Οι λαμβάνοντες απολυτήριο της δ΄ τάξης του γυμνασίου είχαν το δικαίωμα να εγγράφονται
ΣΕ ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ.
ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΤΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΑΠΑΡΤΙΖΟΝΤΑΝ ΑΠΟ ΠΕΝΤΕ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ
α) «εις δια την μαθηματικήν εις όλας τας τάξεις ,
β) δύο δια την διδασκαλία των κλασσικών γλωσσών και της φιλολογίας αυτών,
γ) εις δια την γαλλικήν, ιστορίαν και γεωγραφίαν και
δ) εις δια την φυσικήν ιστορίαν, φυσικήν, χημείαν, ανθρωπολογίαν και φιλοσοφίαν».
Ο καθηγητής της δ΄ τάξης είχε την διεύθυνση του σχολείου και ονομάζονταν γυμνασιάρχης.
Βασικός μισθός των καθηγητών ορίζονταν 200 δρχ., εις δε τον γυμνασιάρχη χορηγούνταν μηνιαίο επιμίσθιο 50 δρχ.
ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΟΥ ΕΠΙ ΤΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΑΣΚΟΥΣΑΝ ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ.
ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΔΙΟΡΙΣΜΟ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
α) να έχει σπουδάσει στην σχολή των γενικών επιστημών
του πανεπιστημίου,
β) να υποστεί εξετάσεις ενώπιον επιτροπής καταρτιζομένης
«υπό της επί των Εκκλησιαστικών γραμματείας».
γ) μετά διετία δε, από τα προηγούμενα, κατά την οποία ασκούνταν σε σχολεία εις το διδάσκειν, υφίστατο πρακτική εξέταση ενώπιον της ίδιας επιτροπής.
ΠΟΙΑ ΗΤΑΝ ΟΜΩΣ Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
Το δημοτικό σχολείο ουδέποτε λειτούργησε ως επτατάξιο και περιορίστηκε αμέσως σε τετρατάξιο, ακόμη δε και σε τριτάξιο.
Οι δήμοι , λόγω ανεπάρκειας των πόρων, με δυσχέρεια και κατόπιν πολλών πιέσεων, εκ μέρους του κέντρου, προέβαιναν στην ίδρυση νέων σχολείων, με αποτέλεσμα να οργιάζει ο αναλφαβητισμός, απ’ άκρου εις άκρον της χώρας.
Στις περισσότερες περιπτώσεις οι δάσκαλοι έμεναν απλήρωτοι και αναγκάζονταν σε παντοειδείς εξευτελισμούς για να αποσπάσουν τους μισθούς τους.
Λόγω έλλειψης μονιμότητας, το διδακτικό προσωπικό ήταν έρμαιο των κομματαρχών οι οποίοι το κατατυραννούσαν.
ΜΕΤΡΑ ΠΟΥ ΕΛΑΒΕ Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΠΡΟΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΕΞΑΘΛΙΩΣΗΣ ΣΤΟΝ ΧΩΡΟ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
α) επιχορήγηση των δήμων για την εκπαίδευση,
β) ίδρυση ίδιου ταμείου της δημοτικής εκπαίδευσης,
γ) μόλις το 1920 ανέλαβε την δαπάνη της δημοτικής εκπαίδευσης το κράτος,
δ) το 1871 επιχείρησε το κράτος να περιορίσει το κακό των μεταθέσεων (αλλά η πολιτική συναλλαγή ήταν τόσο ανεπτυγμένη, ώστε με ερμηνευτικούς ελιγμούς κατορθώθηκε να μη εφαρμοσθεί ο σχετικός νόμος).
Στις 25 Ιουνίου 1899, ο τότε υπουργός παιδείας Αθ. Ευταξίας κατέθεσε στη βουλή τα εξής χαρακτηριστικά στοιχεία, για το θέμα αυτό:επί προσωπικού 3.256 διδασκάλων ενεργήθηκαν 1.092 μεταθέσεις και 1.421 απολύσεις. Δηλαδή έκαστος σχεδόν των διδασκάλων μετατέθηκε ή απολύθηκε!!!
Κάτω από τις συνθήκες που προαναφέραμε, με προσωπικό όλως ακατάρτιστο και με τις λοιπές συνθήκες αφαντάστως ελεεινές, όσο αφορά στα διδακτήρια, τα εποπτικά μέσα διδασκαλίας κλπ., βεβαίως δεν ήταν δυνατόν να περιμένει κανείς σοβαρά αποτελέσματα.
Η εκπαίδευση περιορίζονταν στην παροχή ξηρών γνώσεων της ανάγνωσης, της γραφής και της αριθμητικής. Από το 1875 περίπου και μετά, όταν άρχισαν να επιστρέφουν οι σπουδάσαντες στην Ευρώπη, άρχισαν αργά-αργά να μπαίνουν τα εκπαιδευτικά ζητήματα σε καλύτερες σχετικά βάσεις.
ΙΕΡΑΤΙΚΕΣ ΣΧΟΛΕΣ
Αμέσως μετά την απελευθέρωση της Ελλάδος άρχισαν να ιδρύονται ιερατικές σχολές.
ΠΡΩΤΗ ΙΕΡΑΤΙΚΗ ΣΧΟΛΗ
«ΣΧΟΛΕΙΟΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΝ»
Ιδρύθηκε από τον Ιωάννη Καποδίστρια στον Πόρο το 1830. Είχε πρώτους διδασκάλους αγιορείτες μοναχούς.
ΤΟ 1837 ΙΔΡΥΕΤΑΙ Η ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ
ΤΟ 1844 ΙΔΡΥΕΤΑΙ Η ΡΙΖΑΡΕΙΟΣ ΣΧΟΛΗ
από τους αδελφούς Μάνθο και Γεώργιο Ριζάρη. Οι εισαγόμενοι ήσαν απόφοιτοι ελληνικού σχολείου και ηλικίας 15-18 ετών. Η φοίτηση ήταν πενταετής, αλλά οι σπουδαστές μπορούσαν μετά το τέταρτο έτος να εγγραφούν στην θεολογική σχολή του πανεπιστημίου.
Μάλιστα οι απόφοιτοι της σχολής αυτής δικαιούνταν να διοριστούν ως δημοδιδάσκαλοι μέχρι να μέχρι να συμπληρώσουν την απαιτούμενη ηλικία προς χειροτονία.
ΕΠΕΙΔΗ Η ΡΙΖΑΡΕΙΟΣ ΣΧΟΛΗ ΔΕΝ ΕΠΑΡΚΟΥΣΕ ΓΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ ΙΔΡΥΘΗΚΑΝ ΑΝΑΛΟΓΕΣ ΣΧΟΛΕΣ ΣΤΑ ΕΞΗΣ ΜΕΡΗ:
Χαλκίδα, Σύρο, Τρίπολη, Αμαλιάδα, Άρτα, Αγία Αναστασία Χαλκιδικής, Βελλά, Ιωάννινα, Κέρκυρα, Κόρινθο, Λαμία, Μεσολόγγι, Σέρρες και Χανιά.
ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Το ελληνικό κράτος, από της σύστασής του, δεν αγνόησε την ιδιωτική εκπαίδευση, ούτε αμέλησε την ρύθμισή της.
Το «Περί δημοτικών σχολείων» διάταγμα της 6/18 Φεβρουαρίου 1834 στο άρθρο 60 όρισε ότι
«και ιδιώται έχουν το δικαίωμα να συνιστώσι, είτε μόνοι, είτε και μετ’ άλλων, δι’ ιδίων εξόδων σχολείον ή παιδοτροφείον ή άλλο τι διδακτήριο. Προς τούτο όμως θέλουν ζητεί την άδειαν της επί των Εκκλησιαστικών κλπ. Γραμματείας της επικρατείας».
[Για μια ακόμα φορά διαφαίνεται ξεκάθαρα το καθεστώς της παπαδοκρατίας το οποίο μάστιζε την χώρα μέχρι και προχθές]
Επίσης το από 31 Δεκεμβρίου 1836 διάταγμα «Περί κανονισμού των ελληνικών σχολείων και γυμνασίων» στο άρθρο 115 όρισε: «όπου η κυβέρνηση δεν εσύστησεν ελληνικόν σχολείον, δύνανται οι δήμοι ή ιδιώται να συστήσωσι τοιούτον ή και τάξεις τινάς εξ ιδίων αναλωμάτων».
Επί πλέον το Σύνταγμα του 1844 (άρθρ. 11, όπως και το Σύνταγμα του 1864, αρθρ. 16) όρισε ότι «έκαστος έχει το δικαίωμα να συσταίνει εκπαιδευτικά καταστήματα συμμορφούμενα με τους νόμους του κράτους».
ΦΙΛΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ
Η ιδιωτική πρωτοβουλία βράδυνε κάπως στην Ελλάδα να προσέλθει επίκουρος προς το επίσημο κράτος για την προαγωγή της εκπαιδευτικής κίνησης, λόγω οικονομικής καχεξίας.
Όταν, συν τω χρόνω, άρχισε να αναφαίνεται κάποια οικονομική ευπραγία, αναφάνηκε έντονη φιλόμουση κίνηση η οποία εκδηλώθηκε δια της ίδρυσης εταιριών, συλλόγων, ενώσεων και σωματείων, με σκοπό είτε την διάδοση και προαγωγή της εκπαίδευσης, είτε με σκοπό την πνευματική προαγωγή των κατοίκων της περιφέρειας.
Επίσης ιδρύθηκαν ενώσεις και σύλλογοι με σκοπό την προώθηση συγκεκριμένων θεμάτων, όπως
γυμναστική, λαογραφία, ιστορία, γλώσσα κ. ά.
ΙΔΡΥΜΑΤΑ-ΣΥΛΛΟΓΟΙ-ΕΝΩΣΕΙΣ
ΦΙΛΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ
Είναι το αρχαιότερο από τα εκπαιδευτικά ιδρύματα που αναγνώρισε το ελληνικό κράτος. Ιδρύθηκε στην Αθήνα το 1836.
Την πρωτοβουλία ιδρύσεως της εταιρείας αυτής είχε ο Ιωάννης Κοκκώνης, επιθεωρητής, κατά την ίδρυσή της, των δημοτικών σχολείων του κράτους και διευθυντής του πρώτου, στην Ελλάδα, ιδρυθέντος διδασκαλείου αρρένων της δημοτικής εκπαίδευσης.
Συνεργάστηκαν μαζί του, για την ίδρυση της εταιρείας, οι επιφανέστεροι σε κάθε κλάδο της πολιτείας και της κοινωνίας σύγχρονοί του Έλληνες.
Γενικός σκοπός της ιδρύσεως της εταιρείας ήταν στην αρχή η διάδοση της στοιχειώδους παιδείας «εις τον θήλυν πληθυσμό του ελληνικού κράτους».
Ως ειδικός δε ο καταρτισμός κατάλληλου διδακτικού προσωπικού προς μόρφωση των νεαρών Ελληνίδων.
Βραδύτερα παραζεύχθηκε και τρίτος σκοπός: ο αρτιότερος καταρτισμός κορασίδων για να αποβούν χρηστές και ανεπτυγμένες σύζυγοι και μητέρες στην ιθύνουσα κοινωνική τάξη, διότι δεν λειτουργούσαν τότε στην Ελλάδα ούτε κρατικά ούτε ιδιωτικά διδακτήρια ανωτέρας μόρφωσης θηλέων.
ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΦΙΛΩΝ ΤΟΥ ΛΑΟΥ
Ιδρύθηκε στην Αθήνα το 1865, με πρωτοβουλία επιφανών ανδρών τη εποχή όπως οι Χ. Τρικούπης, Ν. Μαυροκορδάτος, Αλ. Σούτσος, Άγ. Βλάχος κ. ά.
Σκοπός της ήταν η ηθική διάπλαση του λαού και η μετάδοση σ’ αυτόν στοιχειωδών επιστημονικών και πρακτικών γνώσεων.
Την εκπλήρωση των σκοπών της επεδίωξε δια της δωρεάν διδασκαλίας των ανθρώπων του λαού, των διαλέξεων και της δημοσίευσης βιβλίων ωφελίμων γνώσεων.
ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ
Ιδρύθηκε το 1865 με πρωτοβουλία του Σπυρ. Λάμπρου και των αδελφών του. Είναι από τα ιδρύματα που συνετέλεσαν περισσότερο στη εξύψωση της κοινωνίας των Αθηνών, με τις πολλαπλές διαλέξεις, εκθέσεις, ποιητικούς διαγωνισμούς, έκδοση περιοδικού και επετηρίδος κλπ.
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΡΟΣ ΔΙΑΔΟΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ
Ιδρύθηκε το 1869 στην Αθήνα από τους Αλ. Σούτσο και Ν. Μαυροκορδάτο, με σκοπό την ενίσχυση της ελληνικής παιδείας στις χώρες του έσω και έξω τότε ελληνισμού.
Την επίτευξη του σκοπού του επιδίωξε δια πολλαπλών μέσων, κυριώτερα των οποίων είναι τα εξής:
. ίδρυση ποικίλων μορφωτικών σχολών,
. αποστολή διδασκάλων, βιβλίων και σχολικών οργάνων σε σχολεία,
. παροχή υποτροφιών,
. έκδοση και αποστολή σε σχολεία διαφόρων γεωγραφικών χαρτών,
. οικονομική ενίσχυση κοινοτήτων προς ανοικοδόμηση διδακτηρίων,
. οικονομική ενίσχυση συγγραφέων διδακτικών βιβλίων,
. καταρτισμός σχολικών βιβλιοθηκών,
. οικονομική και ηθική ενίσχυση συλλόγων, εταιρειών και ενώσεων,
. σύγκληση εκπαιδευτικών συνεδρίων.
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΥΡΙΩΝ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΕΩΣ
Ιδρύθηκε το 1871 στην Αθήνα με πρωτοβουλία της Καλ. Κεχαγιά, με σκοπό την ανύψωση της γυναίκας δια της μόρφωσής της από πάσης άποψης, θεωρητικής και πρακτικής.
Ίδρυμα του συλλόγου αυτού ήταν το «Εργαστήριον των απόρων γυναικών», που ιδρύθηκε το 1879 και επικουρήθηκε οικονομικά, δια κληροδοτήματος, του Ανδρ. Συγγρού, όπως και το πρότυπο ανώτερο παρθεναγωγείο του, προς μόρφωση των νεανίδων των ευπορωτέρων τάξεων.
Βιβλιογραφία: «ΜΕΓΑΛΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ»