ΣΤΙΧΟΙ 311-420
Σ’ αυτή την ενότητα τα
κυριότερα θέματα που θα δούμε είναι: α) Η κλιμάκωση των επιθέσεων του Ποσειδώνα
και των αντιδράσεων του Οδυσσέα, β) Η χρήση του μονόλογου, γ) η χρήση της
παρομοίωσης.
Επιθέσεις Ποσειδώνα και αντιδράσεις Οδυσσέα:
α΄ επίθεση Ποσειδώνα:
στίχ. 321-326
α΄ αντίδραση Οδυσσέα:
στίχ. 327-345. Βλέπουμε τον Οδυσσέα:
1. να συνειδητοποιεί τη δύσκολη θέση του
και να θυμάται με τρόμο την πρόβλεψη της Καλυψώς (στίχ.227-8),
2. να υποθέτει ότι ο Δίας προκάλεσε τη
θαλασσοταραχή και να μη βλέπει σωτηρία,
3. να καλοτυχίζει τους συμπολεμιστές του
που έπεσαν στην Τροία. Τον τρομάζει ο άδοξος θάνατος.
β΄ επίθεση Ποσειδώνα: στίχ. 346-354 και 361-366
β΄ αντίδραση Οδυσσέα: στίχ. 355-360
γ΄ επίθεση Ποσειδώνα: στίχ. 402-406
γ΄ αντίδραση Οδυσσέα: στίχ. 407-412
Κλιμάκωση:
Είναι αισθητή η κλιμάκωση
των επιθέσεων του Ποσειδώνα και των αντιδράσεων του Οδυσσέα. Η κλιμάκωση έχει
συνεχώς αυξανόμενη ένταση-ανιούσα κλίμακα.
Η κλιμάκωση φαίνεται παρακάτω: α. φυσούν όλοι οι άνεμοι και σηκώνουν τεράστιο κύμα.
α. λύγισε η ψυχή του-φοβάται τον
άδοξο θάνατο
β. κύμα σαρωτικό ταρακούνησε τη σχεδία, συνέτριψε το κατάρτι-ο Οδυσσέας βρέθηκε μακριά.
β. αρπάζεται από τη σχεδία και προσπαθεί να σωθεί.
γ. κύμα μεγάλο, άγριο, φοβερό και κατακόρυφο διαλύει τη σχεδία.
γ. κολυμπάει με δύναμη.
Παρέμβαση Ινώς (στίχ. 373-386):
Πριν την τρίτη επίθεση του
Ποσειδώνα έχουμε την παρέμβαση της Ινώς. Οι πληροφορίες και οι συμβουλές που
δίνει η Ινώ στον Οδυσσέα είναι:
α) του αποκαλύπτει ότι ο αίτιος
της συμφοράς του είναι ο Ποσειδώνας αλλά ότι τελικά θα σωθεί,
β) του λέει να ξεντυθεί, να
αφήσει τη σχεδία και να κολυμπήσει,
γ) του δίνει το άφθαρτο μαντίλι
της.
Χρήση μονόλογου: Ο μονόλογος είναι αφηγηματική τεχνική (όπως είναι
και ο διάλογος, η τριτοπρόσωπη αφήγηση, η περιγραφή) και χρησιμοποιείται
συνήθως όταν οι ήρωες προβλήματα και είναι μόνοι τους. Ο μονόλογος κάνει την
αφήγηση πιο δραματική και αποκαλύπτει άμεσα τις σκέψεις και τα συναισθήματα των
ηρώων.
Σ’ αυτή εδώ την ενότητα έχουμε το
μονόλογο του Ποσειδώνα (στίχ. 315-320) και δύο μονολόγους του Οδυσσέα (στίχ.
329-345 και στίχ. 393-401)
Η παρομοίωση είναι σχήμα λόγου κατά το οποίο για να
κατανοήσουμε την ιδιότητα ενός προσώπου, ενός πράγματος, μιας ιδέας, το
συσχετίζουμε με κάτι άλλο πολύ γνωστό, που έχει την ίδια ιδιότητα σε μεγάλο
βαθμό. Η σύγκριση γίνεται με παρομοιαστικές λέξεις: σαν, καθώς, όπως, κτλ.
Όταν αναλύουμε μια παρομοίωση:
1) Προσδιορίζουμε: α) το
αναφορικό μέρος τη παρομοίωσης (την εικόνα) που εισάγεται με λέξεις όπως:
σαν, όπως, πώς, καθώς, κτλ
Στο αναφορικό μέρος υπάρχουν
θέματα από την καθημερινή ζωή των ανθρώπων, τις αγροτικές δουλειές, το κυνήγι,
το ψάρεμα ή τη μυθολογία, θέματα πολύ γνωστά και οικεία στους ανθρώπους ώστε να
καταλάβουν το νόημα της παρομοίωσης.
β) το δεικτικό μέρος της
παρομοίωσης (την αφήγηση) που εισάγεται με λέξεις όπως: έτσι, παρόμοια, κτλ.
γ) τον κοινό όρο ανάμεσα στην
εικόνα και την αφήγηση. Κυρίως όμως
2) Επισημαίνουμε τις σχέσεις μεταξύ
αναφορικού και δεικτικού μέρους.
π.χ. Σ’ αυτήν την ενότητα έχουμε
παρομοίωση στους στίχους 275-279)
Όσο φαρδύ τορνεύει μάστορης που κατέχει την τέχνη του άριστα
τον πάτο του καραβιού για φόρτωμα,
τόσο φαρδιά κι ο Οδυσσέας την έφτιαξε την πλάβα,
στεριώνοντας τα ίκρια με πολλά στραβόξυλα,
ώσπου απλώνοντας μακριές σανίδες τέλειωσε την κουβέρτα.
Το αναφορικό μέρος είναι: όσο
φαρδύ…για φόρτωμα.
Το δεικτικό μέρος είναι: τόσο
φαρδιά…την κουβέρτα.
Ο κοινός όρος είναι:
φαρδύ-φαρδιά.
Εδώ για να καταλάβουμε πόσο
φαρδιά κατασκεύασε ο Οδυσσέας την κουβέρτα της σχεδίας την παρομοιάζει με το
φαρδύ πάτωμα των φορτηγών πλοίων.
Άλλες τέτοιες παρομοιώσεις
βρίσκονται στη ραψωδία ε στίχοι 362-366 και 435-441.
Χαρακτηρισμοί ηρώων:
Οδυσσέας: Δείχνει υπομονή και καρτερικότητα. Στην
αρχή τον πιάνει απόγνωση αλλά μόνο για λίγο. Μετά ξαναβρίσκει το θάρρος του.
Αντιμετωπίζει την Ινώ με δυσπιστία.
Ποσειδώνας: μνησίκακος και κακεντρεχής.