ΣΤΙΧΟΙ 165-211
In medias res: Ο Όμηρος αρχίζει από κάποιο προχωρημένο σημείο της
ιστορίας (δηλ. από την αναχώρηση του Οδυσσέα από το νησί της Καλυψώς), και μετά
μας αφηγείται το παρελθόν (δηλ. τις περιπέτειες του Οδυσσέα), πριν καταλήξει
στα σύγχρονα πάλι γεγονότα, δηλ. τη μνηστηροφονία. Αυτή η τεχνική έχει το
πλεονέκτημα ότι δίνει μεγαλύτερη ζωντάνια στην αφήγηση.
Στο στίχο 167 ο Οδυσσέας εμφανίζεται για πρώτη φορά άμεσα
στην Οδύσσεια και όχι μέσα από αφηγήσεις ή αναφορές άλλων. Αφού στα προηγούμενα
μας παρουσίασε κάθε δυνατή όψη του Οδυσσέα, μέσα από τις μαρτυρίες των άλλων,
μας τον παρουσιάζει τελικά αυτοπροσώπως και μάλιστα με έναν τρόπο που έρχεται
σε αντίθεση με την ηρωική μορφή του. Ο ποιητής προτιμά να μας πρωτοπαρουσιάσει
έναν Οδυσσέα ολότελα ανθρώπινο, ένα ψυχικό ράκος. Το μεγαλείο του
θα το δώσει σταδιακά στις επόμενες ραψωδίες. Αν στην Ιλιάδα ο ηρωισμός
είναι το κύριο χαρακτηριστικό των προσώπων, στην Οδύσσεια δεν αρκεί. Χρειάζεται
και ο συναισθηματικός πλούτος.
Ο ποιητής παρουσιάζει τη θλίψη
του Οδυσσέα μέσα από την αφήγηση και τα λόγια της Καλυψώς. Όταν ο Οδυσσέας
μιλήσει, δε θρηνεί, αντίθετα προβάλλει το πολυμήχανο και εύστροφο μυαλό του.
στίχ.190: Ενώ γίνεται στον Οδυσσέα η ανακοίνωση της επιστροφής του,
κάθε άλλο παρά χαίρεται. Έτσι, ο ποιητής εξασφαλίζει δύο πράγματα: α) τη
συνέχιση της αγωνίας για την εξέλιξη του μύθου, β) τη διατήρηση του απαραίτητου
ψυχολογικού κλίματος για την αφήγηση των προηγούμενων παθών του Οδυσσέα.
Οδυσσέας: Ο Οδυσσέας παρουσιάζεται με δύο μορφές: α) από τη μια
μεριά φαίνεται αδύναμος, αβοήθητος, ένα ψυχικό ράκος, και β) από την άλλη τον
βλέπουμε να μην παρασύρεται. Σκέφτεται τα λόγια της Καλυψώς. Ζητάει όρκο για να
την πιστέψει. Δεν πανηγυρίζει, φυλάγεται. Ο στίχος 170 δείχνει ότι κάποτε του
άρεσε η Καλυψώ. Επομένως, παρουσιάζεται ανθρώπινος, χωρίς ψεύτικες
εξιδανικεύσεις.
Καλυψώ: Παρουσιάζεται αρκετά αντιφατική με συμπεριφορά ερωτευμένης
γυναίκας. Ενώ προηγουμένως ξέσπασε και φώναζε, τώρα δείχνει συμπάθεια,
κατανόηση και συγκατάβαση στον Οδυσσέα. Κάνει δύο πράγματα καινούρια: α)
Δείχνει κατανόηση για την κατάσταση του Οδυσσέα που δεν το έκανε πριν, και β)
παρουσιάζει την απόφαση σαν δική της. Αφού απέτυχε να τον κερδίσει , θέλει να
τον κάνει να έχει τουλάχιστον μια καλή ανάμνηση γι’ αυτήν.
Ανθρώπινα χαρακτηριστικά Καλυψώς:
α) Δείχνει συμπάθεια και
κατανόηση στον Οδυσσέα, έχει δηλαδή ανθρώπινα συναισθήματα.
β) Παρουσιάζει την απόφαση
των θεών να φύγει ο Οδυσσέας σαν δική της για να αποσπάσει την ευγνωμοσύνη του
Οδυσσέα. Αυτό γίνεται επίσης για να μη φανεί ο Οδυσσέας ετεροκίνητος. Θα
αγωνιστεί προσωπικά για την επιστροφή του, που θα είναι τελικά δικό του
κατόρθωμα άσχετα από τη μοίρα (ανθρωποκεντρικός χαρακτήρας Οδύσσειας)
γ) Οι θεοί μπορεί να λένε
ψέματα ή να εξαπατούν, γι’ αυτό ο Οδυσσέας ζητάει από την Καλυψώ όρκο.