ΕΝΟΤΗΤΑ 12
Η ωρίμανση της βιομηχανικής επανάστασης
Το φαινόμενο βιομηχανική
επανάσταση
Οι πρώτες βιομηχανίες δημιουργήθηκαν στη Μεγάλη Βρετανία γύρω στα
1750-1780. Το φαινόμενο αυτό ονομάστηκε εκβιομηχάνιση.
Κύρια χαρακτηριστικά της εκβιομηχάνισης:
·
Η εκτεταμένη
χρήση νέων τεχνικών μέσων με επακόλουθα:
-
τον
περιορισμό της χειρωνακτικής εργασίας,
-
την αύξηση της παραγωγής,
-
τη
μείωση του κόστους των προϊόντων.
·
Η
αξιοποίηση νέων μορφών ενέργειας – κυρίως του άνθρακα.
·
Η
εφαρμογή καινοτομιών στη μεταλλουργία.
·
Η
συγκέντρωση των εργαζομένων στα εργοστάσια.
·
Οι
υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης.
Κύριοι πόλοι ανάπτυξης ήταν η υφαντουργία και η μεταλλουργία.
Η εξάπλωση της βιομηχανικής επανάστασης
Στα μέσα του 19ου αιώνα η εκβιομηχάνιση περιοριζόταν:
·
στη Μ.
Βρετανία,
·
στη
βόρεια και ανατολική Γαλλία,
·
στις
Κάτω Χώρες και το Βέλγιο,
·
στις
όχθες του ποταμού Ρήνου,
·
στη
βόρεια Ιταλία.
Από τα μέσα του 19ου αιώνα και μετά εξαπλώθηκε με γρήγορους
ρυθμούς σε νέες περιοχές της Ευρώπης και στις ΗΠΑ.
Καινοτομίες στον 19ο αιώνα:
· Χημεία: μαζική
παραγωγή αγαθών.
· Ηλεκτρισμός: (α)
ως πηγή ενέργειας, (β) ως μέσο φωτισμού.
Η επανάσταση στις συγκοινωνίες και τις επικοινωνίες
·
Σιδηρόδρομος - Σύμβολα της
·
Ατμόπλοιο - βιομηχανικής ανάπτυξης
·
Αυτοκίνητο -
·
Αεροπλάνο -
·
Μέσα
μετάδοσης ήχου -
Οικονομικός φιλελευθερισμός και
καπιταλισμός
Ο νέος τρόπος οργάνωσης της οικονομίας ονομάστηκε οικονομία της
ελεύθερης αγοράς ή καπιταλισμός
ή κεφαλαιοκρατία.
Ιδεολογική βάση του νέου συστήματος:
Ο οικονομικός φιλελευθερισμός, σύμφωνα με τον οποίο οι
επιχειρηματίες είχαν την ελευθερία να πράττουν ό,τι εκείνοι έκριναν αναγκαίο,
για να κερδίζουν à το ατομικό συμφέρον θεωρούνταν σημαντικότερο του κοινωνικού.
Χαρακτηριστικά του καπιταλισμού:
·
επιχειρήσεις
με μετοχικό κεφάλαιο,
·
μεγάλες
τράπεζες,
·
ολιγοπώλια
ή μονοπώλια,
·
περιοδικές
οικονομικές κρίσεις.